HAI QUEN cre que facer testamento é como chamar á morte. Convencido, retarda o labor ata que non queda máis remedio ou morre sen testar. No outro extremo están os precavidos, os que poñen todo en orde moito antes: por exemplo, cando nacen os fillos. Supoño que para os primeiros podería encargarse algún estudo que demostrara que testar non acelera a morte (agás, quizais, nos culebróns), pero as supersticións son resistentes á lóxica. En liñas xerais, redactar testamento é como facer un compendio da túa vida, no que marcas o máis valioso, o que queres que pase aos que te van sobrevivir. Claro que ás veces iso é deprimente: tras anos vivindo, miras en derredor e descobres que o único de valor que tes é, posiblemente, unha casa e uns cartos. Aquela figuriña, aquel cadro, aqueles libros aos que tanto cariño tes, mesmo aquela cara antigüidade, non valen ren. Tamén te podes decatar de que esas cousas que gardas como ouro en pano (quizais un reloxo caro, unha pluma ou calquera chorrada así) e que preservabas de mans descoidadas van acabar ou nesas mesmas ou noutras mans descoidadas. Tantos anos atesourando cousas e… De todos xeitos, agás se pensas reencarnarte ou resucitar, tería que darche igual: ti non vas estar para ver o que fan co teu legado. Iso é bo argumento para facer testamentos explosivos: total, tampouco vas oír as maldicións que van lanzar sobre ti os teus herdeiros. Por sorte.

(Na imaxe, o Gran Torino de 1972 que dá título á película de Clint Eastwood de 2008, onde hai un exemplo de testamento inesperado)

CANDO BAIXAMOS a Cuevas de San Marcos, hai agora un ano, pasamos pola nova Seseña, esa cidade pegada á autovía e feita con escuadro e cartabón, como as vilas do franquista Plan Badaxoz. Daquela non recordo ter visto ningún cemiterio de pneumáticos. Vino claramente estes días, nas noticias, mentres ardía. Foi queimarse e prenderse ese fogo cruzado tan español que consiste en culpar aos demais porque todo o mundo sabía que o vertedoiro era ilegal pero (case) ninguén fixo nada por eliminalo. Tampouco falta a queixa de sempre sobre a lentitude da administración, en especial a de Xustiza. Algún presidente do Poder Xudicial criticou hai anos que o noso sistema xurídico fose excesivamente garantista. Esa teima por velar para que ningún inocente vaia á cadea fai que os procesos xudiciais sexan tan lentos, aínda que é verdade que en España ás veces pasámonos de coidadosos e mesmo pachorrentos. No teatro gustamos de ver ‘12 homes sen piedade’, a historia dun xurado que comeza cunha condena a morte e que remata por declarar inocente ao reo, despois dunha intensa deliberación. Gustamos diso, e cremos que un xurado pode darlle a volta a un veredicto, pero tamén queremos xustizas inmediatas: se o vertedoiro é ilegal, hai que eliminalo no minuto seguinte, e non miramos se hai cartos ou medios para facelo. Queremos que pague o promotor, pero se este desaparece, non queremos que o faga o Concello. Todo á vez. O importante é sentenciar e non mirar máis aló: xa pensarán outros. Que marabilloso país este, no que en cada habitante hai un adestrador de fútbol, un médico e un xuíz!

(Na imaxe, unha roda tirada nun camiño de Penarrubia, en Lugo)

A biografía oficial coa que nos informaban da toma de posesión do novo presidente da Audiencia Provincial de Ourense, Antonio Piña, recollía un paso por Lugo. Foi nunha época (2002) na que os xulgados aínda eran de primeira instancia e instrución e na que os xuíces lugueses non eran tan coñecidos como agora. Por iso, poucos recordabamos o seu nome.

Malia isto último, picoume a curiosidade: habería foto no noso arquivo? E si, hainas. Certamente, a xudicatura luguesa daquela non era tan fotografada como agora: só hai tres imaxes, todas dun único acto, o 5 de marzo de 2003, pero é curioso ver con quen aparece Piña (na foto de arriba, á dereita): co daquela decano dos avogados de Lugo, José Antonio López Graña, e coa persoa que neses tempos si que concitaba todos os focos: Jesús María Izaguirre (á esquerda na imaxe), fiscal xefe de Lugo. Este xoves, por certo, tamén aparece nas fotos con outro que é obxectivo habitual das cámaras: Manuel Baltar, presidente da Deputación de Ourense.

CANDO cheguei á miña actual casa, na ponte da Constitución haberá quince anos, a sección de Sucesos deste xornal ‘saudoume’ coa noticia de que a Policía desmantelara un ‘supermercado’ da droga situado un par de rúas máis abaixo. O pasado xoves, no xornal informamos de que fixeran un rexistro idéntico nunha casa por diante da cal paso ás veces nalgún dos meus paseos. De feito, a vivenda está a un paso dun bar do que escribín aquí hai un ano, que leva o nome da terrible deusa grega da vinganza. A casa chamara a miña atención porque o seu pobre exterior contrasta coa pantalla de televisor de tropecentas polgadas que se ve nunha parede dende a rúa. Cando leo o da casa, vexo que a investigación leva en marcha varios meses, o que me fai supor que farían vixilancias e pode que haxa algunha gravación na que saia eu pasando por diante. Algunha vez imaxinei a posibilidade de que persoas correntes acaben metidas por accidente en calquera movida delituosa, sen comelo nin bebelo, algo que ten inspirado moitas películas. Imaxínate ir declarar diante de Pilar de Lara (cítoa porque é a xuíza deste caso) porque un día fuches pedirlle sal ao narcotraficante que, sen ti sabelo, vive no piso do lado. Nestes casos, confías en que os que nos espreitan (ou simplemente nos protexen, ou iso esperamos que fagan) saiban diferenciar un delincuente dun transeúnte. Pero a min agora, despois das revelacións de Edward Snowden, por se acaso, non se me ocorre utilizar a palabra bomba nos meus emails, aínda que sexa un bombazo informativo ou unha receita de arroz.

Volvendo ao artigo do domingo pasado. En plena investigación de García Calderón sobre Prado Villapol, chegou a El Progreso unha sorprendente carta ao director (publicada) que proclamaba que o exalcalde do Vicedo era a porta cara o financiamento irregular do PP. Daquela, xa digo, moitos pensamos que era unha tolemia de quen rubricaba a carta. Hoxe, igual non. O que se investigaba eran as dietas que percibían os políticos. Chegouse dicir que Prado Villapol mesmo pasara dietas por 31 días en febreiro. Xa ven que non cambiaron moito as cousas, porque o tema segue de actualidade hoxe en día mesmo noutros ámbitos.

É DIFÍCIL discernir se é bo ou mal indicativo que unha sociedade viva pendente da xente do mundo xudicial (xuíces, fiscais…). O lado positivo é que con iso se demostra que os poderes funcionan e o xudicial exerce a súa función de control de desmáns. O lado negativo é que a abundancia de noticias relacionadas coa Xustiza evidencia que a sociedade ten unha trastienda pútrida: algo non vai ben, en suma. E en España, e Lugo non é unha excepción, andamos nunha destas fases en que parece imposible ler un xornal que non traia polo menos unha noticia xudicial.

SEGUE AQUÍ

A globalización que vén ligada a internet non impide que ás veces un non vexa relacións inesperadas; outras veces ocorre exactamente o contrario: grazas á rede descobres, por exemplo, que algo que ti crías único da túa zona dáse noutras partes do mundo, e ás veces, con esa infoxicación da que tanto se está a falar, a ligazón pásache inadvertida.

Esta introdución vén a conto dos casos Pokemon e, nomeadamente, Campeón. Recordarán (parece que foi hai moito, pero non pasaron nin dous anos) que o envío ao Supremo das actuacións contra José Blanco produciuse horas antes de que comezara a campaña electoral na que o daquela ministro abría a candidatura socialista. Despois viñeron outras coincidencias entre actividades do PSOE lugués e decisións das superxuízas de Lugo e nos foros, e especialmente na nosa web, correu o runrún (visiblemente auspiciado polo PSdeG, que en internet nada é inocente) de que as maxistradas querían prexudicar aos socialistas. Curiosamente, despois de que fosen saíndo outras corruptelas (a operación Manga, por exemplo), correuse o rumor de que algunha decisión xudicial (algún rexistro oficial) foi posposta varios días ou semanas para non afundir a ningún socialista.

Ben, agora parece que ese rumor xa non circula tanto… en Lugo. Porque, sorprendentemente, estes días descubrimos que alguén está dicindo máis ou menos o mesmo: que alguén da xudicatura prexudica ao PSOE e faino cando este partido está nun momento importante, sexa por unhas eleccións ou por unha renovación de cargos. Pero a nova acusación refírese a outro caso, aínda que igualmente mediático (o dos Eres), e a outra superxuíza, aínda que tamén moi mediática (Mercedes Alaya). Pero desta volta os disparos veñen dende moi arriba, porque quen está a dicilo é nada menos que Elena Valenciano, a número dous do PSOE nacional. Pregúntome se haberá aquí unha ‘doutrina Orozco’ ou ‘doutrina Lugo’ ou, sinxelamente, un ‘ti despista, que algo queda’.

De novo volve a quedar aparcada a petición dun segundo xulgado para Sarria. Se non me falla a memoria, é a terceira vez. Dúas foron co bipartito e esta última, co PP na Xunta. Nas anteriores, pediuse algunha sala máis para Lugo que, realmente, facía falta. A Sarria ten ido algunha vez o presidente do Tribunal Superior de Xustiza para comprobar que, efectivamente, o titular do xulgado actual non dá feito, debido ao elevado volume de traballo. Por iso puxeron hai tempo un xuíz de reforzo. Pero nin sendo tan manifesta a súa necesidade, sae adiante a demanda do segundo xulgado.

O que pasa é que esta vez hai algunha diferenza: para empezar, PSOE e PP aproveitaron este pretexto para un novo capítulo da súa inacabable e cansina liorta política local: estes son quen de discutir mesmo polo tamaño das lámpadas (é un xeito de falar, que descoñezo se houbo tal debate). A segunda diferenza é que hai xente que discute que un xulgado de vixilancia penitenciaria para Lugo fose máis urxente que o segundo de Sarria. Vai ti saber se o problema é que descenden os delitos en Sarria e que, en cambio, operacións como a Carioca están a aumentar a poboación dos cárceres de Bonxe e Monterroso.

Seica estes días viron nas casetas do polbo de Lugo a Jesús García Calderón, o que fora fiscal xefe de Lugo antes que Jesús Izaguirre, e que agora anda polo Tribunal Superior de Xustiza de Andalucía. Tería sido interesante atopalo para saber se está seguindo cun interese persoal as evolucións do caso Gürtel. Porque as súas investigacións, as que levaron á cadea ao anterior alcalde do Vicedo, Isaac Prado Villapol, foron orientadas nalgún momento cara ao posible financiamento irregular dalgún partido de Lugo. Nin Calderón (que, por certo, pechou o seu blog literario) nin Izaguirre descubriron ren, e non sei se nalgún momento chegaron a atoparse, sobre todo o primeiro, con Pablo Crespo, tesoureiro do PPdeG naquela época. Tendo en conta que o tesoureiro era un recomendado de Xosé Cuiña e que este tiña gran predicamento no PP de Lugo, algúns xa empezan a preguntarse se acabará por saír mencionada a provincia no sumario.

Alguén debería de facer un estudo sobre a importancia que ten Lugo no mapa xudicial español. Debe de ser pouco máis que ningunha. Dígoo porque raro é o ano en que non hai un traslado ou cambio de xuíz, polo menos nas salas da capital. Nós gabámonos da tranquilidade da cidade e da provincia, pero a xente da xudicatura prefire destinos con máis acción e prestixio.

Algunha vez escribín aquí sobre un xuíz de historia interesante, Agustín Vigo Morancho, que chegou ao xulgado número dous da capital dende Cataluña. O mínimo para estar nun destino é de dous anos e Vigo Morancho xa cumpriu ese prazo. Así que o pasado xoves o BOE facía público o seu traslado a Barcelona, para substituír a unha xuíza que estará en servizos especiais e que é o número dous da Escola Xudicial de España. Neste caso, é un traslado lóxico, porque así o xuíz está máis preto da súa casa, pero hai outros adeuses que teñen como razón de ser o buscar un destino de máis sona. A Agustín seguirémolo lendo, supoño, na internet, onde tiña varios blogs nos que non se privaba de dicir o que pensaba.

En cambio, mentres aos xuíces non parece interesarlles moito Lugo como destino, aos policías en prácticas, si: non paran de chegar.