O pleno da Deputación de Lugo aprobou hai uns días unha moción, obra do bipartito socialnacionalista gobernante, pola que se lle pide á Xunta que manteña a gratuidade total para os libros de texto. Sospeito que vai ter o mesmo éxito que outras, aínda que dirixidas a gobernos amigos. Desta, PSOE e BNG danlle armas ao PP, que pode asegurar que os partidos que gobernan a Deputación queren defender aos ricos, a pesares da súa procedencia proletaria: é o mesmo argumento que utiliza a actual Consellería de Educación para defender o recorte na gratuidade.

Non é a primeira vez que unha institución é utilizada como ariete contra outra de cor política distinta. É posible que ata o 2013 vexamos algún exemplo máis. Penso nisto cando vexo que estes días tamén se está a falar da continuidade ou non do Centro Tecnolóxico Lácteo (CTL) que estaba proxectado para Lugo, a partir da veterana Aula de Produtos Lácteos do campus. O último rumor di que igual a Crise se leva por diante o proxecto. Este CTL é un dos máximos exemplos que temos en Lugo de como se pode converter algo en instrumento para as guerras entre partidos.

A lenda di que este centro tecnolóxico foi o primeiro pensado en Lugo, pero a Xunta, presidida daquela por Manuel Fraga, non lle fixo caso. Ata que chegou Xosé Blanco na campaña das eleccións xerais de 2004 e dixo que o PSOE ía crear un centro tecnolóxico agroalimentario (Cetal). A idea tiña unha clara cor socialista. Así que ás poucas semanas un dos conselleiros de Industria máis grises dos últimos tempos, Juan Rodríguez Yuste, visitou Lugo para anunciar un centro tecnolóxico lácteo no campus. Despois gañou o bipartito, e semellaba que a idea láctea esmorecía, ata que o sucesor de Yuste, Fernando Blanco, decidiu resucitar o proxecto e usalo como ariete contra o Cetal do PSOE, que ía (vai) lento de narices. Algúns apostamos a que o centro lácteo ía funcionar plenamente, con sede e todo, antes que o Cetal, que arrancara antes. Pero chegou o 1-M, cambiou outra vez o goberno e parece que o futuro do CTL é pouco optimista. Unha mágoa, porque Lugo podía ter chegado a ser un referente en materia de investigación agraria, pero o noso Silicon Valley particular vai camiño de quedar no caixón dos proxectos non natos.

O que anda ultimamente moi activo, a un ritmo dunha nota de prensa á semana como mínimo, é o Cetal. O curioso é que a súa actividade estivo desaparecida un tempo en internet. Hai unhas semanas, preguntábaslle a Google polo Cetal e non aparecía nada. Agora parece que xa está arranxado. Milagres da tecnoloxía do centro tecnolóxico. A web, por certo, está deseñada por unha empresa de Lugo (que comparte o centro de empresas de Lugo co Cetal) que o pasado outono estivo envolta nunha polémica política.

Disque este domingo foi a primeira vez que un ministro acode a unha Ofrenda do Antigo Reino de Galicia. Imos ter que mirar o arquivo e as crónicas deste voto a Xesús Sacramentado. Iso si,  Xosé Blanco, que na misa sentou a carón do delegado do Goberno en Galicia, Antón Louro, estivo no oficio e na ofrenda pero non quedou para a procesión posterior.

Os socialistas galegos escolleron un día significativo para celebrar o congreso extraordinario que vai unxir ao sucesor de Pérez Touriño: o 25 de abril. Pero non creo que o partido da rosa vaia facer unha revolución como a dos caraveis portuguesa, senón todo o contrario. O venres, Antonio Riva apuntaba nos seus Susurros que o sucesor in pectore, Manuel Vázquez, está chamado a prepararlle o camiño a un lugués. Non sei se apunta a Xosé Blanco, como din algúns rumores, o a Xosé Ramón Gómez Besteiro, como apuntan outros. Dende logo, non a Xesús Otero, a quen algúns querían como relevo de López Orozco na alcaldía de Lugo. Outra cousa é se sae indemne da trama das multas, que por agora os únicos que o xulgaron non foron os xuíces, senón algúns posteadores (palabra que non vén de posta, senón de post) de Galiciaé e Elprogreso.es.

Antes, a comezos de abril, o partido terá que elixir un voceiro parlamentario, que pode ser o próximo secretario xeral ou non. Se non coinciden, é de supoñer que o elixido voceiro a comezos de mes deixaralle o posto ao novo xefe. E despois hai outro labor importante, que é prepararse para as europeas, esas eleccións que interesan tan pouco en España, agás aos políticos, e máis en tempos de Crise.

O MELLOR dunhas eleccións como as que vimos de celebrar onte é que todo o mundo queda máis ou menos ledo… case sempre. E escribo “case sempre” porque onte á noite había algún socialista de Lugo que non estaba nin para coller o teléfono.

Pero no caso concreto desta provincia, moitos teñen motivos para dar saltos de alegría, aínda que, se cadra, non polos resultados provinciais do seu partido… ou si.

Barreiro

Por suposto, o máis contento vai ser Xosé Manuel Barreiro, que obtén un éxito electoral ao que ultimamente non estaba afeito, porque gañar gañaba sempre, pero iso non representaba estar no goberno. Desta, cunha cabeza de lista imposta dende Santiago e cando as enquisas previas auguraban que o PP perdía un escano en Lugo, os resultados finais son realmente para celebrar dentro do partido. Non houbo suba, como si ocorreu na Coruña ou Pontevedra, pero tampouco caída (nin sequera en porcentaxe de votos), o que pode ser un aval á hora de pedirlle a Núñez Feijoo que teña en conta aos lugueses cando confeccione o seu goberno. Ademais, Barreiro conta cun aval engadido: despois de moito tempo, o PP gañou claramente na capital provincial, e Lugo mantense como segundo almacén de votos autonómicos populares.

A recuperación da Xunta seguro que tamén leva a ledicia a moitos populares: ábrese unha bolsa de emprego importante, aínda que o presidente electo xa anunciou que vai reducir o número de consellerías e incluso o de delegados provinciais. Haberá que contentarse con direccións xerais ou xefaturas de negociado ou de servizo.

Ben, tamén podemos mirar cara arriba e pensar noutras cousas: que consellería lle tocará a Lugo? Quen será conselleiro? Veremos a Raquel Arias culminando a súa carreira á dereita de Núñez Feijoo -non sei se aproveitar este momento para recordar que fun dos primeiros en gabala como oradora ? Haberá unha consellería de Pesca para José Manuel Balseiro ou unha presidencia do Parlamento autonómico para Agustín Baamonde ou Daniel Varela? Claro que, de facer caso ás cousas que dicía o socialista Ricardo Varela durante a campaña -que Arias e Barreiro non se falaban-, se cadra o ascenso de Arias non beneficia ao presidente provincial do PP e, sempre segundo esa teoría, Balseiro e Baamonde, pola súa proximidade a Barreiro, igual non o teñen tan doado.

Outra lectura que lles gustaría a algún (especialmente os socialistas nesta hora de dor) é que Núñez Feijoo queda agora lexitimado para desmantelar definitivamente o grupo da boina do PP galego; claro que Barreiro é máis dócil que o irredento Baltar, e por aí non vai ter problema.

Blanco (Fernando)

O nacionalista Fernando Blanco tamén ten algún motivo para sorrir, aínda que perderá o despacho oficial. Lugo, con Ourense, foi a única provincia onde o BNG subiu, e nalgúns dos concellos con alcalde bloqueiro (Riotorto, A Pobra de Brollón) esta formación plantoulle cara ao PP.

Haberá que ver como lle afectan a Lugo as peticións de contas que vai facer a UPG en Santiago. Quen sabe? Se cadra, mesmo Blanco (o conselleiro nacionalista mellor valorado) pode optar a algún cargo no Bloque, a nivel nacional, se o partido abre unha purga para levarse por diante a Quintana.

Ricardo Varela

O que queda menos claro é o futuro de Ricardo Varela, vicesecretario xeral do PSdeG. Os resultados electorais non foron tan malos… descontando a cidade de Lugo. Moitas das novas alcaldías déronlle bos réditos ao PSOE (A Pontenova, Láncara, Navia de Suarna…) e algunhas das veteranas mantiveron o tipo (nomeadamente, Pedrafita), aínda que algúns clásicos fallaron (Foz, As Nogais). Pero o de Lugo cidade foi un forte golpe, que pode ter consecuencias para López Orozco.

O que pasa é que, con isto das eleccións autonómicas, o PSOE galego deixou aprazado para esta primavera un asunto que vai reabrir máis dunha ferida: a reorganización do partido, para darlle unha estrutura provincial. Vai ser unha boa ocasión, primeiro, para mandar para a casa a Pérez Touriño (o segundo socialista galego que perde o goberno) e, a continuación, para levarse por diante a algún dos xefes actuais. Varela pode, nesta situación, ou ser o piloto do cambio, tanto na secretaría xeral galega como na organización territorial, ou ser arrastrado pola marea.

Blanco (Xosé)

É posible que o futuro do actual número dous do PSdeG non dependa de Lugo, senón de Madrid. Haberá que ver como lle senta ao PSOE nacional esta derrota en plena crise e como queda o seu número dous, o tamén lugués José Blanco. Responsabilizarao Rodríguez Zapatero do fracaso? Ou será o recambio para Pérez Touriño, como xa ten apuntado algún cronista político galego? Ou ascenderán a Blanco a ministro para que se enfronte con Núñez Feijoo, que seguro que vai dar guerra co tema das infraestruturas?

Porque non é a primeira vez que o presidente electo se enfronta cun Goberno central do PSOE. Xa o fixo entre marzo de 2004 (cando Zapatero gañou) e xuño de 2005 (cando Touriño gañou), e a liorta foi boa: de feito, neses quince meses Manuel Fraga usara a Núñez Feijoo de ariete contra unha ministra de Fomento que segue a ser a mesma.

Gómez Besteiro 

As perspectivas que se abren no PSOE lugués son tan variadas que mesmo poderíamos ver a un presidente de Deputación de Lugo, Xosé Ramón Gomez Besteiro, emigrando a Santiago. O que vai ser a institución provincial, dende logo, é un ariete contra a Xunta popular, aínda que nos primeiros intres, e de portas fóra, haberá poses de colaboración «leal e institucional» entre as dúas institucións. Non serán cribles, claro.

No que si vai ser protagonista a Deputación é nos movementos de postos de traballo que vai haber nos meses inmediatos: onde imos colocar, se non, a todos os socialistas e nacionalistas que tiñan copados os postos intermedios na Xunta?

Tres momentos

Emoción. Xsé Manuel Barreiro chegou a emocionarse no seu discurso de onte á noite, na sede popular. Os resultados en Lugo e en Galicia, e esa luz que o PP ve ao final do túnel, xustifícano.

Silencio. Algún socialista lugués quedou tan ofuscado que nin gañas tivo de poñerse ao teléfono para atender á prensa.

Urbanitas. Unha gráfica (e quizais acertada) explicación do fracaso do BNG, que medra na Galicia interior e baixa na urbana: “A culpa foi dos pijos urbanitas”, dito por un militante bloqueiro.

PARA ESTA campaña collín un caderniño a e fun apuntando ideas: teño que escribir disto, daquilo ou do de máis aló. Tiña, por exemplo, un apuntamento que non usei sobre a papelería e a correspondencia electoral: dende a propaganda a toda cor dos grandes partidos ata o folleto anónimo en dous tons do que escribín hai uns días, pasando polo xornal de rúa de UPyD e o parabriseo de Esquerda Unida; perdón polo palabro, é que non sei como chamar a operación de deixar publicidade nos parabrisas dos coches. A papelería, igual que a cartelería, foi a demostración de que estamos en tempos de crise e que non hai cartos para alegrías.

Tamén teño algo apuntado sobre Núñez Feijoo e o idioma: o que contei hai uns días do mitin de Ferrol en castelán non foi un caso illado: repetiuno, que eu saiba, na Coruña e Vigo. Supoño que sería unha mostra de cortesía cara os convidados, porque nos tres mitins había, se non recordo mal, xente de Génova, a sede nacional do PP. E quedoume tamén no tinteiro (no caderno neste caso) unha proposta de facer unha comparación entre as primeiras páxinas elixidas polos candidatos de Lugo e as que finalmente publicamos neste xornal. A comparanza deixareina, se me dá tempo, para o blog, aínda que unha primeira impresión é que os intereses xornalísticos non coinciden cos políticos, unha cousa que foi máis que evidente nos temas que elixiu Fernando Blanco para a súa primeira (aclaro para os leigos: os xornais temos primeiras; as revistas e os libros, portadas).

Tamén tiña algo apuntado sobre a preocupación con que a dirección do PSOE en Madrid seguiu a campaña de Pérez Touriño, un rumor que me chegou uns minutos despois da pegada de carteis, pero disto xa se ten ocupado estes días, onte mesmo, o meu compañeiro de páxina de hoxe.

Mesmo tiña feito un bosquexo para un artigo sobre a previsible influencia da crise nos resultados. Saber se a recesión lle vai pasar factura aos que gobernan ou non é unha das grandes incógnitas deste 1 de marzo que se anuncia chuvioso. Disque algún xefazo do PSOE estalle a reprochar a Pérez Touriño que non atendera a proposta de Xosé Blanco de adiantalas a outubro, cando a situación era menos crítica.

A crise si que se notou, xa digo, na campaña. Nos partidos vimos un intento de trasladar a actividade á internet, que parece unha cousa barata polo de agora, pero foi máis un querer estético que un poder con contido. Ademais, está por ver a utilidade das cibercampañas cando Galicia está á cola en tódalas estatísticas de penetración da Rede. Universalizar internet é unha proposta habitual nas campañas; nesta non houbo promesas rechamantes. A crise mesmo chegou ata as ideas.

Tres momentos

Madrid. Foi impresionante o desfile de xerifaltes de Madrid que vimos por aquí; do PSOE e do PP. 

Cocido. Estando polo medio o Entroido, non podían faltar os cocidos. Ricardo Varela (PSOE) queixouse da súa monodieta; Xosé Manuel Barreiro (PP) deixou abraiados aos que acompañaban a Rajoy no Cebreiro cortando a cachucha: iso si que é arte! 

Inauguracións. A apertura de viais en Paradai case pon en cuestión o compromiso de non facer inauguracións en campaña.

Andan circulando por internet tres presentacións en PowerPoint que teñen relación con Galicia e que estes días electorais están de moita actualidade. Unha é sobre a casa de José Blanco en Arousa, esa que chaman Villa PSOE; outra, sobre o paseo en iate de Anxo Quintana; a terceira, sobre as cadeiras (en castelán, sillas) de Pérez Touriño. As tres acabaron por chegar a esta Redacción por correo electrónico.

O sorprendente é que en tódolos casos o remitente era, supostamente, amigo: un suposto membro do PSOE galego no caso de Blanco; o BNG de Madrid no caso de Quintana; o gabinete de prensa do PSdeG no de Touriño. Se te molestabas en mirar a dirección completa (e non o nome que aparece ao abrir o e-mail), sorprendía ver que se trataba de dúas direccións de Gmail (as de Blanco e Touriño tiñan o mesmo remitente con diferente nome) e non parece moi crible que os gabinetes do PSOE e o BNG boten man do correo de Google, non?

NON SABE a televisión francesa (se cadra, si que o sabe) canto fixo pola política deste país. Dígoo por Tengo una pregunta para usted, ese formato televisivo que cada vez que sae arrasa os audímetros. E non só iso, senón que o devandito formato mesmo tense incorporado á vida real. O exemplo máis recente é o de Anxo Quintana, que o venres pasado someteuse ás preguntas dun grupo de escollidos na Coruña, para suplir o debate ao que se negou Núñez Feijoo. É de supoñer que os escollidos serían próximos ao BNG, que no fondo aquilo era un mitin e a estes actos non convidas aos da outra banda.

Ao día seguinte, quen tamén viviu un mitin interactivo foi José Blanco en Cedeira, pero daquela non estaba organizado. Simplemente, no medio do acto a xente comezou a lembrarlle logros do PSOE naquel concello coruñés. Caso aparte foi o dunha señora da cuarta fila que pasou o acto enteiro dicindo ‘non’, ata que Blanco, dende o estrado, anuncioulle que á saída “explicareille o que queira”. No fondo, aos electores gústanos que nos falen a nós persoalmente e a algúns agrádalles que as cartas electorais teñan unha sinatura supostamente manuscrita. Por iso foron tan exitosas as primeiras campañas porta a porta de López Orozco, aínda que o discurso fora idéntico piso a piso. Por iso tamén nas primeiras eleccións da democracia (1977), tiveron moito éxito as fotos dedicadas de Adolfo Suárez e Felipe González.

Fútbol

Habería que estudar máis polo miúdo a relación entre o fútbol e as eleccións. Cambiará a xente o seu voto en función do resultado do seu equipo? Deixará de ir votar porque o seu favorito perdeu? Dos equipos que interesan en Galicia, un, o Madrid, xoga este sábado, e os outros tres (Deportivo, Celta e Barça), o domingo. O que si pode haber é moita lamentación despois das oito: perderon os meus no fútbol, no baloncesto e nas eleccións. Menos mal que estes comicios son pouco tensos.

Cocidos

As campañas adoitan ter efecto sobre o físico dos candidatos; nótase especialmente na voz, que máis de un chega mudo ao derradeiro día. O que non sabiamos é que tamén lle afectaba á liña a algún. É o caso do cabeza de lista do PSOE por Lugo, Ricardo Varela, quen leva varios días seguidos rematando a xornada cun cocido na Montaña. O conselleiro faise de rogar e promete que é a última vez, pero non hai xeito de evitalo. Viva o Entroido.

Vanme perdoar, porque vou desbarrar e ser un pouco cruel. A min isto de Rodríguez Zapatero (neste caso valería poñer ”España”) mendigando a presenza do Goberno español no cumio económico de Washington recórdame o título dun antigo programa da TVG, Somos unha potenzia (con z), que conducía Carlos Blanco. O presentador tiña simpatías nacionalistas, e dunha consellería nacionalista, da Vicepresidencia nada menos, saíu meses despois unha campaña de nome parecido, Somos potencia (con c).

Eu xa escribín aquí sobre ese programa, en concreto, sobre a atípica intervención de Xosé Blanco, que algún definiu como “un mitin”. A Blanco, deputado por Lugo e vicesecretario xeral do PSOE, téñeno moi crucificado en certos ambientes. Estes días estano a machacar cun suposto desprezo ao Real Madrid, que a algún colega do universo dixital lévalle a sorprenderse de que en El cuaderno de Pepe Blanco só entraran dous comentarios críticos.

Agora que xa remataron os procesos congresuais dos principais partidos de España e que xa por fin vai comezar a acción de goberno lóxica despois de cada cita eleitoral (vacacións mediantes), é bo momento para ver como queda a representación luguesa. Está claro que a mellor é a do PSOE, con esa recuperación da vicesecretaría xeral para José Blanco. O ascenso ten a súa trascendencia, porque o anterior ocupante do cargo, Alfonso Guerra, xa figura nos libros de historia. Quere iso dicir que Blanco tamén vai estar neles? E algún malévolo poderá lembrar aquí como acabou a relación entre Guerra e o seu superior, Felipe González, que estiveron sen falarse ata que un xornal de Madrid xuntounos co gallo dos trinta anos das primeiras eleccións democráticas.

E outra posible interpretación é que agora Blanco queda máis liberado das cuestións organizativas e, polo tanto, máis dispoñible para acceder a ese ministerio que moitos de Lugo están empeñados en adxudicarlle. E mira que el insiste en que non o ten previsto… sobre todo ultimamente, que antes deixábase querer. Bueno, tamén queda máis libre para ser, por exemplo, candidato á presidencia da Xunta, aínda que non vexo a Blanco disposto a implicarse tan directamente nas guerras galegas.

No PSOE, aumenta a representación galega. É interesante a interpretación que fai o mesmo xornal que citei antes: na executiva, que é a que manda, están reforzadas as comunidades nas que vai haber eleccións axiña: o País Vasco e Galicia, por esa orde. E, polo que atinxe a Lugo, moito destaca a presenza de José López Orozco no comité federal. Non é un órgano con gran poder de decisión, que quen corta o bacallau é a executiva, pero a súa presenza aí igual fai reconsiderar as súas opinións a aqueles que coidan que o alcalde de Lugo caeu en desgraza no PSOE.

No PP galego tamén están moi contentos coa súa cota no nacional. Barreiro entra nun posto de dirección, semellante ao do Orozco no PSOE. Nalgún colega dixital vexo unha interpretación curiosa: Lugo gana cota a costa de Ourense. Terá Baltar que ir entoando o seu canto do cisne? Agora mesmo, o presidente da Deputación de Ourense é o único que queda da vella garda de Fraga. Claro que aquí hai algún problema e é a fecha da sucesión. Supoño que pesará moito o resultado do PP nas autonómicas: se a cousa lle segue indo mal, se cadra non é momento para cambiar a un cabalo ganador vello, como Baltar, por un brioso e novo corcel do que non se sabe como vai responder. Aí o PP de Lugo tamén vai por diante: a sucesión xa está feita.

(Un marcha de lúa de mel e á volta atópase que lle cambiaron o formato e o editor de textos. Dende aquí, no meu nome e o dos meus compañeiros blogueiros, xa pido desculpas polas cafradas que seguro que imos facer nos vindeiros días.)

Ben, pois ao final non hai ministro lucense, en contra do que se presumía, e ZP fixo poucos cambios no seu Goberno e confirmou un ruxe ruxe que o mesmo venres tiña estupefacto a algúns socialistas lugueses cos que falei: que Maleini segue.

De tódolos xeitos, como galegos non nos podemos queixar: o seis por cento da poboación de España está representado no Goberno central por tres ministros (aínda que algún non exerce de galego), o que significa o 16 por cento do Executivo. E sempre nos queda ver se no segundo posto do escalafón (secretarios e directores xerais) cae algún cargo para Lugo.

Como consolo, tamén podemos pensar que este é, din, un Goberno para dous anos, ata que España presida a CE, e nesa previsible renovación é onde moitos dan por feito que José Blanco vai estar nun ministerio. De ser certa esta hipótese, quedaríanlle dous anos para buscar un sucesor no partido e, sobre todo, para conseguir que o PSdeG sexa o máis votado nas eleccións do 2009.

Por certo, nun dos vindeiros consellos de ministros é previsible que se nomee o director da Confederación Hidrográfica do Miño. Estará disposta a ourensá Elena Espinosa, nova titular de Medio Ambiente (e Medio Rural e Medio Mariño), a darlle o cargo ao lugués Francisco Fernández Liñares? Xa veremos.