HAI SANTOS máis populares que outros. Este luns celebramos un deles, San Antonio. Este é deses  que adquire nome diferente segundo o sitio. Na meirande parte da cristiandade asóciano á cidade italiana na que morreu, Padua. En Portugal recórdano polo sitio no que naceu: Santo António de Lisboa. E en Madrid asóciano á Florida, o barrio da cidade no que está a ermida á que van as rapazas casadeiras a buscar mozo. É curioso que Madrid, unha cidade supostamente tan adiantada (todo o mundo pensa que canto máis grande é un sitio, é socialmente máis avanzado e progresista), conserve tradicións tan antigas como esas. Claro que a festa grande de Madrid (15 de maio, San Cidre) está adicada ao patrón dos labregos, profesión da que xa case non quedan practicantes nesa vila de 3,1 millóns de habitantes. O que pasa é que dá igual: a partir de certo tamaño, téndese a esquecer a quen vai dedicada a festa, mesmo se tende a postergar a súa orixe relixiosa, daqueles tempos en que o mundo era maioritariamente incomprensible e a xente de a pé pensaba que as cousas ocorrían por causas divinas ou máxicas (creo que agora estamos volvendo a iso, vía internet). Penso se haberá moitos vigueses que saiban que vitoria dá nome ao Cristo da Vitoria, ou cantos santiagueses confundirán Ascensión (as súas festas de primavera) con Asunción, ou quen era ese San Froilán (venerado, como San Antonio, tanto onde naceu como onde morreu) que enche Lugo de troula en outubro. Son todos santos católicos, pero non creo que a Igrexa considere un éxito que todo o mundo honre aos seus santos sen telos presentes.

DE PEQUENO, na casa celebrabamos o meu santo o 1 de marzo. Pero un día descubrín que o Santo Anxo da Garda xa non aparecía nos calendarios e no seu lugar viña un monxe moi ligado a Lugo, San Rosendo. O santo cambiárono para o 2 de outubro, día dos Anxos Custodios. Non foi o único santo ‘traspapelado’ nesta actualización filla do Concilio Vaticano II: os da miña aldea, San Martiño e a Virxe da Rocha, mantivéronse, pero o da capital do concello, San Telmo, case desapareceu e mesmo cambiou de nome no proceso (está canonizado como San Pedro González Telmo). Resulta que Deus é sempre igual pero os seus santos cambian. En internet falan de descanonizacións, un concepto imposible: non perdes a santidade, só desapareces dos calendarios oficiais. Pasa tamén con San Cristovo ou Santa Bárbara, considerados polo Vaticano dous santos ‘locais’. O Santo Anxo da Garda ségueno a celebrar o primeiro día de marzo en moitos lugares. Nunha igrexa de Vigo teñen un cartel onde detallan o proceso: primeiro es servo de Deus; despois, venerable, beato e rematas como santo. Como teñas un nome raro, corres o risco de non atoparte nun almanaque normal. Nese caso, deberías celebralo o 1 de novembro, oficialmente día de todos os santos. Pero quizais pola crecente secularizacion da sociedade, porque é festivo ou como desquite polos santos que non atopamos, agora o normal é celebrar ese día outra cousa, que a Igrexa honra o día 2: os defuntos. É dicir, honramos a morte cando deberiamos celebrar o nome que recibimos ao nacer.

Achegáronseme na Praza Roxa, perfectamente uniformadas cos seus polos brancos e as súas faldras azuis plisadas. “Señor, dános para o Domund?”, apeláronme, e eu, chanceando, contrapreguntei se segue existindo o Domund. As dúas quedaron paradas (“Esta resposta non viña no manual!”, laiaríase aquel vendedor de Mafalda) e, pasado o estupor inicial, a da miña esquerda, máis espelida, respondeu: “Por suposto que si!” Díxoo con ese descaro do que se sabe máis listo que este adulto que será maior, pero é tan curto que non coñece o Domund. Botei cartos nos petos das dúas. Dentro dunhas semanas, as dúas mociñas chegarán á casa posiblemente con lotaría de Nadal ou con algunha rifa. Despois, irán pedindo a axuda dos seus maiores para o Entroido, para o agasallo do día do pai, o da nai… unha sucesión de demandas que se repite curso a curso. Eu tíñalle auténtico pánico a eses momentos da túa vida escolar nos que te instan a saír á rúa a pedir para o Domund ou a vender rifas para a excursión de fin de curso, para as festas da aldea ou para calquera cousa. Ese pánico de antano só é comparable á incomodidade que sentes hogano cando te decatas que ou “tributas” ou non pararán de acosarte. Todo sexa pola pegatina salvadora que che dan: mágoa que os que te asaltan agora no nome dalgunha ONG (“captador de socios”), que son moito menos entenrecedores que un cativo tímido, non teñan tamén desas pegatinas.

Agora que xa empezo a habituarme a escribir 2010 (algo que aos xornalistas nos fai estar moi pendentes en cada comezo de ano), recordo que este debe de ser o primeiro Ano Santo compostelán (agora chamado Xacobeo) do que vexo a apertura da porta santa en directo, pola tele. Por alí había un grupiño de lugueses da política, e tamén dous da relixión, os bispos de Lugo e Mondoñedo-Ferrol. A quen non vin foi ao lugués que máis manda na Igrexa, o cardeal Rouco Varela, arcebispo de Madrid-Alcalá. Atopeino días despois nun informativo da tele sen anuncios, inaugurando o ano santo de Caravaca de la Cruz, en Murcia. Este último é cada sete anos; o próximo xacobeo, dentro de once.

Curiosamente, Rouco si que estivo por Galicia no cambio de ano: o día 2, sen ir máis lonxe, oficiou unha misa en Vilalba. Será que as obrigas do cargo retíñano en Madrid o día 31.

Con agradable sorpresa, a semana pasada descubrín que a catedral de Lugo volve iluminar a miña paisaxe nocturna (dende a casa vese coma un espléndido faro na noite). O monumento levaba varios meses coa iluminación ornamental desactivada e, a falta de anuncio oficial, foron varias as teorías sobre o porqué dese apagón. A crise levou a reducir o alumado en varios monumentos, pero a veciña muralla si que o mantivo todos estes meses. Así que alguén pensou que mesmo podería ser un castigo da anterior Xunta (responsable da iluminación) polas queixas que emitiu o Bispado polo uso da basílica e da igrexa da Nova como pantalla nos mitins inaugurais do PSOE e do BNG, respectivamente, nas pasadas eleccións autonómicas. Pero seica a explicación é máis técnica: a culpa debérona ter as obras do mamotreto que está a construír a Universidade xusto diante da entrada principal. A luz, por se alguén non se deu conta, non sae do edificio (agás no campanario, creo), senón que é proxectada dende uns focos exteriores. Algúns deses proxectores houbo que desactivalos durante unha fase das obras do edificio universitario.

Iso de que o bispo de Lugo, Alfonso Carrasco Rouco, sexa sobriño do arcebispo máis poderoso de España e presidente da Conferencia Episcopal (CEE) leva a moitos a pensar cousas insospeitadas del. Xa nolo queren levar para Santiago, ou iso di algún medio compostelán, ou mesmo pensan que ten tanto poder como para conseguir o congreso eucarístico para Lugo (vai ser en Toledo) ou, xa postos, mesmo algún podería crer que ía ser o novo secretario da CEE. Pero se non leva aquí nin un ano! El, mentres, segue a confeccionar o seu equipo pastoral en Lugo.

Publiquei o domingo pasado que o flamante bispo de Lugo, Alfonso Carrasco Rouco, “está chamado a empresas maiores”, comentario do que se fixo eco o susurrador Antonio Riva. O rumor completo que me contaron nestas vacacións é que antes de que o destinen a outra diocese, dentro de tres, catro ou dez anos (as cousas da Igrexa van amodo), monseñor ten que facer algunhas cousas que deixou pendentes Frei Xosé, e tomar decisións que van facer renxer os dentes a máis dun. Por iso estes días hai moita expectación por saber cales van ser os seus primeiros nomeamentos.

El, por certo, segue a demostrar que fóra de Lugo ten moito predicamento: Carrasco era un dos bispos que participou este xoves no funeral público polas vítimas do accidente de Barajas.

Por certo, hai días que non sabemos nada da muller de Monforte que resultou con feridas graves no sinistro aéreo, María Loreto González Cabana, ingresada no Ramón y Cajal. Tódolos días, Europa Press manda un teletipo que remata así: “Por deseo expreso de la familia no se facilitan comunicados médicos sobre su estado de salud”. Oxalá se recupere.