Posts etiquetados ‘música’

‘Babbino’

Martes, 12 de Abril, 2016



ALGUÉN PREGUNTA se coñezo o título exacto dese tema que está a cantar esa rapaciña en ‘Got Talent España’ e eu non só respondo que é ‘O mio babbino caro’ de Puccini, senón que adxunto un vídeo subtitulado de Maria Callas interpretando esta aria de ‘Gianni Schicchi’. Na procura descubro, abraiado, que o de España non é novidoso. E acabo por pensar que é obrigatorio que en calquera dos ‘Got Talent’, sexa no país que sexa, concurse alguén, preferentemente muller e menor de quince anos, cantando esta aria. E tamén parece obrigatorio que os membros do xurado acollan a actuación con acenos de pasmo, coa boa aberta, facendo reverencias ou tirándose no chan. O público, por suposto, non para de aplaudir dende o principio: que dozura, que tenrura, que beleza, que… Pasou en Holanda, en Estados Unidos, en México, en España hai unas semanas e en Romanía hai uns días. E a min esta fascinación que xeran algunhas cancións paréceme un pouco enganosa. É como se consideraramos que tal canción é un canon de algo: se a cantas ben, pasas o concurso: ademais, é linda (“cuqui”) e cortiña: non importa que haxa pezas máis doces ou difíciles (de agora e de antes). Recórdame o que facían algunhas orquestras para rematar as verbenas. Para demostrar un suposto poderío (?) vogal e instrumental, cantaban o tema central de ‘Underworld’ ou perpetraban, igualmente a berros, ‘La fiesta pagana’, de Mägo de Oz. Que arte!

ADENDA

Pódense escribir moitas cousas sobre isto, sobre a xente que canta na casa e a quen os seus acaban por convencer de que valen para iso, cando logo na vida real non é así. Tamén habería que preguntarse se tanta precocidade é normal. Menos mal que a Jorge Javier Vázquez, o máis crítico dos xurados de ‘Got Talent España’ non se lle ocorreu preguntar aos concursantes se saben de quen é o que cantan. Igual de ‘O mio babbino caro’ (aínda que non creo que fose o caso) lle dicían que a autora é Amira Willighagen, rapaza holandesa que, por certo, ten entrada na Wikipedia en español.

Por certo: tanto en Holanda como agora en España, a rapaza que interpretou ‘O mio babbino caro’ pasou despois a ‘Nessun dorma’, outra desas arias que tanto vale para gañar unha Champions como para anunciar calcetíns.

Escuma

Martes, 5 de Abril, 2016


CATRO DOS mellores discos que teño na casa, deses que salvarías nun naufraxio, publicáronse no 1992. Son ‘Automatic for the people’, ‘Échate un cantecito’, ‘No solo de rumba vive el hombre’ e ‘Sangre española’. Os tres últimos son obra de cantantes que antes fixeran outras cousas moi diferentes. ‘Sangre española’ era a recuperación para o pop masivo de Manolo Tena, cantautor que transitara pola movida e que só os moi entendidos (nomeadamente, os de Radio 3) recordaban da época de Cucharada ou Alarma!!! Despois de facernos tocar madeira, contarnos paixóns xitanas e laiarse de que tiña a moto escarallada, este estremeño foise diluíndo ata vivir unha segunda resurrección hai uns meses. Foi da man de ‘A mi manera’, un atípico programa de La Sexta que nos serviu para constatar a estreita relación que en tempos tiveron a música española e as drogas. Outro dos que participaba no espazo, Nacho García Vega, viu morrer ao seu primo, o mítico Antonio Vega (‘La chica de ayer’), vítima da heroína. Tena, que tamén viviu eses excesos, morreu onte dun cancro de fígado. No programa víaselle moi gastado. Era o único dos sete participantes que bebía sempre auga. Alí confesou que nacer a 300 quilómetros da costa máis próxima é a causa de que case todas as súas letras conteñan algunha referencia ao mar. Como tantos outros dos seus tempos, coas drogas e coa música intentou ser mar, pero só conseguiu escuma.

Genista/ginesta

Mércores, 15 de Abril, 2015

CONTANDO algo da miña sobriña, a miña irmá usa o nome ‘ginesta’, e eu dígolle que esa palabra figura nunha das mellores cancións españolas da historia. Logo decátome de que a planta á que o mediterráneo Serrat quere darlle amarelo cando morra é a ‘genista‘. Despois descubro que son dous vocábulos intercambiables: son familia de carqueixas, piornos, xestas ou aquelas que un profesor da miña facultade usou para titular unha novela, ‘El amargo sabor de la retama’. É fascinante a riqueza e variedade que teñen exhibido os humanos cando se tratou de darlle nome aos seres vivos que os rodean: animais, árbores, plantas en xeral. Se vives nun entorno bilingüe, o abano de palabras amplíase. Aí xa podes permitirte ter querenzas. Que é máis lindo, un carballo ou un roble? Quen ‘chora’ mellor, un salgueiro ou un sauce? Sempre digo, por exemplo, que a donicela (no dialecto da miña terra, ‘dinuciña’) é máis bonita no dicionario que na vida real, onde é un bicho cabrón e asasino de galiñas, como se reflicte nese ‘comadreja’ do castelán que tan desprezativo soa. Esa gratificante variedade é moitas veces tremendamente plástica. Penso na palabra ‘ollomol’, que retrata perfectamente a ese peixe de ollo mol. Claro que o bicho tamén ten unha cariña de pampo á que lle vén moi acaído ese ‘besugo’ do castelán. É un pobre peixe, porque, agás o cocho, poucos animais xeraron un vocabulario tan negativo.

(Na imaxe, unhas flores amarelas)

Volverás

Martes, 17 de Febreiro, 2015

MORREU Sergio, conto no Whatsapp familiar. Que Serxio, me preguntan. O de Estíbaliz, aclaro. Algúns chanceamos con titular así, ‘Morreu Sergio, o de Estíbaliz’, como se fose a morte dalgún da nosa aldea, pero non parecía respectuoso. Na memoria musical española van permanecer como se fosen siameses inseparables, como o Dúo Dinámico ou, fóra de aquí, Simon and Garfunkel. Eran pastelosos como poucos, demasiada dozura, aínda que as súas letras contaban historias tremendas, de persoas que se perdían no camiño: ‘Piel’ (a miña favorita), ‘La llamada’, mesmo ‘Cantinero de Cuba’ ou ‘Volverás’, a que levaron a Eurovisión.


Daquela (nove meses antes da morte de Franco), os rapaces aprendíamos as letras e poñiámonos diante da tele única (a segunda canle víase en poucos sitios) para animar as nosas cores. Dous anos antes, uns familiares seus, Mocedades, quedaran segundos, cunha das mellores cancións que levou nunca España a ese festival. Despois chegaron os anos grises, a cousa resucitou con Rosa e OT, empezaron os experimentos delirantes (alguén recorda a Ramón cantando “hoy me quedé vacío para llenarme de ti”?) e agora os únicos que seguen o festival con aquela paixón nosa dos 60-80 son os da Europa do Leste e nos xornais xa nin deixamos apenas sitio para a noticia. Blanco e Uranga quedaran décimos cando aínda non sabiamos que España non ía volver gañar. Eurovisión é un dos éxitos patrioteiros dos 60 que non se repetiu; outro, o da Eurocopa, tardou 44 anos en volverse dar.

Oír tolerancia

Xoves, 5 de Febreiro, 2015

OS MEUS improbables lectores saben da miña desaforada paixón pola música. A radio era a miña gran compañeira nos meus retraídos tempos infantís, así que a música é algo que leva moito tempo comigo, dende un dos meus primeiros recordos: os meus pais bailando ‘La Yenka’. Hai unhas semanas, paseille a alguén unha serie de músicas que ía dende Los Hermanos Calatrava e David Bowie ata Manolo García, pasando pola que considero unha das mellores cancións de amor da historia, ‘Angie’. Na resposta apareceu a expresión “esas merdas que me mandas”. E recordei cando era eu o que se subía polas paredes cando os meus maiores me facían oír a todo trapo algunha canción de Manolo Escobar. Juan Pardo tamén era outra desas cousas que eu non soportaba daquela; eles contraatacaban chamando ruído ao que me gustaba. O paso dos anos fixo que as miñas fobias, tamén as musicais, se fosen suavizando: agora mesmo soporto a Julio Iglesias (un odio infantil) ou Camela (un odio máis recente), e incluso podo oír con paciencia a grupos como One Direction (en cambio, os Pecos custáranme máis na súa/miña época). Claro que todo ten o seu límite: non aguantaría unha viaxe de hora e media con música bakala na radio do coche. Os gustos musicais son un bo adestramento para a tolerancia. E rematas ríndote mentres gozas co teu exodiado Manolo Escobar, porque empezas aborrecendo a, poñamos por caso, o home de Angela Bowie e rematas entrando con armas no número 10 da Rue Nicolas Appert.

Na foto, carátula de Goats Head Soap, o disco de The Rolling Stones que inclúe ‘Angie’

Cancións ’sexy’

Mércores, 31 de Decembro, 2014


BUSCANDO o vídeo de ‘You can leave your hat on’ para ilustrar a noticia da morte de Joe Cocker, a primeira opción que me dá San Google é a de Kim Basinger espíndose para Mickey Rourke. A canción vai permanecer por sempre unida a esa escena de ‘Nueve semanas y media’, igual que esas imaxes van quedar para sempre na retina de toda unha xeración. Recordo ter estado nalgunha discoteca naqueles anos noventa e, no momento en que comezaba a sonar o tema, sempre había alguén (público ou DJ) propoñendo algún striptease feminino. O mesmo pasou despois, en masculino, co ‘Hot stuff’ de Donna Summer ou co ‘Rock’n roll part II’ de Gary Glitter, que, escritos así, non lle soan a ninguén ata que engades que eran os temas cos que se espían os protagonistas de ‘Full Monty’. Cada tempo ten a súa canción subida de ton, que mantén o seu carácter ‘sexy’ mesmo cando a escaralla Jennifer Lopez (a ‘Lambada’). O certo é que as actualizacións danlles outra perspectiva: o ‘Sex machine’ de James Brown soaba picante a comezos dos 70 (cando se gravou) e divertido vinte anos despois, cando se converteu no famoso ‘Geropá’ dun anuncio dun coche. Por suposto, isto vai co tempo: os españois dos 50 tiveron como gran canción ‘pecaminosa’ o agora brando ‘Bayón de Anna’. Aínda así, iso non era nada comparado co ‘Put the blame on Mame’ de ‘Gilda’. Nunca un espido integral deu tanto de que falar… aínda que só fora de brazos.

ADDENDA
Non podo esquecer dúas referencias cinéfilas españolas. Unha é o feito de que ‘Full Monty’ acabouse por converter nun substantivo (“facemos un fulmonti?”) que deu pé a unha esquecible película do ano 99, ‘Se buscan fulmontis’. A outra referencia é a escena na que o neno protagonista de ‘Demonios en el jardín’ (Manuel Gutiérrez Aragón, 1982), despois de ver ás agachadas o ‘Bayón de Anna’ bailado por Silvana Mangano, proclama que ese é o seu primeiro pecado.

Marianne

Venres, 26 de Setembro, 2014



ESTES días quedei varado en ‘So long Marianne’, a canción que Leonard Cohen lle dedicou a una moza norueguesa que tivo. Cancións dedicadas hai moitas: mesmo eu teño protagonizado algunha: “Para Manolo e Ángel, dos seus pais, no día da súa primeira comuñón», dicían pola radio, e soaba Juanito Valderrama (agora non se leva: o dos discos dedicados, digo, que o das comuñóns mesmo vai a máis). Cohen, que saca disco este martes, escribiu outras composicións, igual de inmortais, para mulleres como unha tal Suzanne ou a dona dalgún amigo (‘I’m your man’). É doado caer na (romántica?) tentación de dedicarlle unha canción a alguén só porque o seu nome coincide co título. Hai anos estiven xuntando pezas para facer un cedé e regalarllo aos pais dunha nena chamada Sara. É un nome que inspirou a moita xente: El Último de la Fila, Fleetwood Mac, Bob Dylan… Na procura apareceu unha ‘Sara’ galega, obra de ‘Los Suaves’, pero, obviamente, desboteina: conta a violación dunha menor polo seu pai. E é que mesmo os títulos que parecen inocentes dedicatorias agochan cousas tremendas ou inesperadas. Volvendo á balada que non saco da cabeza dende que lin unha reportaxe sobre un libro centrado en Marianne Ihlen, a propia protagonista da canción di que ese xardín de lilas da terceira estrofa non se refire a ela, senón a outra muller. Xa digo: as lecturas literais non sempre son boa idea; velaí a graza da poesía.

Hildegarda

Mércores, 18 de Xuño, 2014

NO ESCAPARATE dunha libraría minimalista preto do Parlamento vexo un libro sobre a medicina de Hildegarda de Bingen. Entro, porque algo escrito no século XII pode ser unha curiosidade perfecta para agasallar, pero vexo que non é máis que unha obra sobre os escritos da santa, algo así como un libro de autoaxuda, ese oxímoron (grazas, María Piñeiro). De Bingen (reprimo a tentación, lixeiramente machista, de poñer só o nome) é un personaxe que mesmo che vale para un roto que para un descosido: dela tiven noticia, hai anos, por un programa de Trecet, seica porque alguén acababa de gravar as súas composicións musicais. Daquela xa souben que foi monxa naqueles séculos nos que toda a vida xiraba ao redor dos conventos (recordoumo, hai pouco, o museo de Santa Clara-a-Velha). Despois, souben que a muller tocou máis paus: a mística, as profecías… a medicina. Era unha medicina daquela maneira, na que as cousas máis incurables se combatían (presuntamente) cocendo herbas. Co tempo, a Hildegard von Bingen fixérona santa e doutora da Igrexa (con San Xoán de Ávila), pero houbo que agardar ata que chegou o Papa agora emérito (2012). Tería tardado menos o recoñecemento se fose un home e non unha muller con poder e, seica, sabia? Agora, en cambio, empeza a ser popular en certos ambientes, así que os amantes das rarezas teremos que ir pescar noutra parte.

Voces dos 60

Mércores, 23 de Abril, 2014

VUELO 605, DE ÁNGEL ÁLVAREZA VIDA tenlle cariño ás coincidencias. Ou quizais, como pasa coas profecías e outras adiviñas, es ti quen fai por casar cousas non conectadas. O martes pasado viña escoitando no coche a Luis Zaragoza (‘La radio de los mil tiempos’), que ese día recordaba a Ángel Álvarez, un dos grandes nomes da radio española. Era un radiotelegrafista de Iberia que axudou a que aquela España pechada dos anos 60 coñecera as músicas que se facían noutras partes do mundo; especialmente, en Estados Unidos. Non sei por que, acordeime doutro home da aviación que acabou collendo sona tamén por unha actividade distinta: Santiago Pemán, que pasou de piloto a meteorólogo. Pero a radio interrompeu a miña digresión con outra noticia: a morte dun tal Antonio Morales, que identifiquei como o cantante Junior antes de que o dixeran os locutores. A verdade é que a redacción da noticia era (vou ser suave) estraña, porque remataba dicindo que, “inicialmente, non había sinais de violencia” na morte deste septuaxenario, como se o habitual fose falecer asasinado… aínda que ultimamente a prensa rosa era o ámbito deste compoñente de Juan e Junior. Ángel Álvarez e este dúo son dous referentes dun tempo socialmente sombrío e musicalmente emerxente. Zaragoza recordaba que Álvarez constituíu a transición entre os locutores engolados dos 50 e os estridentes Djs que chegaron despois… Nalgúns casos, ai!, aínda non se foron.

Letras

Mércores, 19 de Marzo, 2014


Unha das cancións españolas máis emblemáticas ten unha letra mínima, de poucas estrofas. Antonio Vega non se estendeu demasiado para contar a historia daquela rapaza que ve cando el se asoma á ventá, pero o importante é a combinación de versos e música, O bo destas letras breves é que as aprendes axiña. Quizais aí estea a clave do éxito dunha das primeiras cancións do verán que recordamos, ‘Un rayo de sol’ (Los Diablos). Pola contra, outras cancións teñen letras máis longas e densas, case novelas breves: ‘Mediterráneo’, ‘Solo pienso en ti’ ou o meu último descubrimento de radiofórmula, o ‘Comiéndote a besos’ de Rozalén. Ademais de narracións, hai cancións que son auténticos poemas, como asumiron os xurados que lles concederon o Príncipe de Asturias a Bob Dylan ou Leonard Cohen, Este último, ademais de falarnos sobre mulleres coas que quererías viaxar a cegas, escribiu libros de poesía. Nado nun país bilingüe, Canadá, o cantautor de ‘Suzanne’ optou polo inglés, ese idioma no que aos españois non nos importa cantar aínda que non tiñamos nin idea do que estamos a dicir. Ás veces máis vale non sabelo, porque cando descobres a estupidez da letra que estás escarallando, cáeseche a alma aos pés. E así podes facer promocións en cadeas públicas cunha canción que di, literalmente, «dareiche algo o bastante grande para partir o teu cu en dous»; en inglés, claro, que seica soa menos basto / besta.