Posts etiquetados ‘cine’

Lecturas

Martes, 10 de Novembro, 2015

OS APLAUSOS eran, ou pretendían ser, o tema do artigo de hai dúas semanas, pero comentáronme que algún lector entendeu que versaba sobre política internacional. Hai anos, non recordo de que ía a columna, pero un compañeiro asegurou que eu escribira sobre Brasil, palabra (máis que país) que eu citaba de pasada. A cousa amólate un pouco, por máis que sexas consciente de que cada un (empezando por un mesmo) é libre de interpretar o que le como lle pareza. Recordo o dia, de finais dos 70, en que un compañeiro de instituto e mais eu descubrimos no escaparate dunha libraría, abraiados, un estudo sobre ‘Cien años de soledad’ (1967): “Mira, un libro sobre un libro!”, exclamamos. John Ford disentía de forma evidente sobre algunhas interpretacións dos seus filmes que lle facía Peter Bogdanovich no seu memorable libro-entrevista (Ford explicaba que cortaba a John Wayne non para subliñar a súa envergadura, senón por aforrar movementos de cámara). Pregúntome se Baroja, Cervantes, Castelao ou Baudelaire non se estarán a remexer nas súas tumbas coas nosas análises sobre as súas obras. E se o que nós vemos nunha obra non é que nos quería contar o autor? E se resulta que, por citar un título, ‘2001, unha odisea do espazo’ non é unha película sobre as grandes preguntas da humanidade, senón, poñamos por caso, unha reflexión sobre a fame? Menos mal que Kubrick e Clarke xa non están aquí para desmentirnos.

A gaivota

Martes, 29 de Setembro, 2015


POLAS NOITES, camiño da casa, paso preto dunha casa onde, no tellado, aniñaba unha gaivota. No silencio da madrugada, este verán convertinme no seu centro de atención, e tres ou catro noites oína revoloteando sobre min e boureando: ese berro estridente pero, ao mesmo tempo, tan mariñeiro que acaba por resultar agradable cando levas tempo sen oílo. Como afeccionado ao cine de Alfred Hitchcock, non podes evitar acordarte de paxaros atacando xente en Bodega Bay. Mentres, a ave voa sobre ti en círculos, dúas ou tres veces. E sorrís, pensando que estás a salvo porque ti es un peixe demasiado grande ou voluminoso para ela. Pero a última noite, decateime de que os círculos que facía a gaivota eran cada vez menos amplos e, sobre todo, máis próximos á terra, ou sexa, a min. E na súa última órbita, oín un inconfundible choff no chan á miña beira. E tiven que botar a correr cara a unha marquesiña de autobús, debaixo da que estiven resgardado durante uns minutos. Na espera, non me quedou máis remedio que cambiar de referencia cultural e pasar do cine á literatura: de Hitchcock a García Márquez, de Melanie Daniels a Santiago Nasar: das picadas ás cagadas. Dúas perspectivas bastante desagradables, vivedeus. Á volta de vacacións, xa non estaba: a gaivota debeuse de fartarse dese tipo que a espertaba polas noites e buscou sitios máis silenciosos e nos que sexa máis doado facer exercicios de puntería.

Os lombos

Mércores, 13 de Maio, 2015

AS NOVAS tendencias en decoración e os e-books van acabar cunha das miñas paixóns, un pequeno vicio/xogo que roza, admítoo, a mala educación ou o chismorreo. E é que vexo unha libraría e non resisto a tentación de mirar os lombos dos libros por ver o que me din do seu propietario. Moitas veces os libros contan moitísimo máis dunha persoa que as súas propias palabras: falan da súa profesión, das súas afeccións e mesmo do grao de orde mental que ten na súa vida. A miña paixón esténdese ata as librarías que vexo en papel: é curioso observar como a maioría dos escritores gustan de ser fotografados diante das súas ordenadas e nutridas bibliotecas. Tamén é curioso ver nas revistas de decoración os libros tan ben colocadiños que hai sobre os mobles auxiliares, obras desas con moita foto, pouco texto e encadernación luxosa (habitualmente, con sobrecuberta): coñecín a alguén que dicía que eses eran os únicos libros que pagaban a pena. Os meus escrutinios téñenme deparado grandes sorpresas, como atopar un libro de Sarria no piso dunha moza madrileña que tiven. Hai uns días descubrín, vía foto, que na casa de Boris Izaguirre gustan de Hitchcock. E tamén comprobei, vía La 2, que José Luis Cuerda, o pai de ‘Amanece que no es poco’, é, como toda a aldea da mítica película, “moi de Faulkner”, pois tenlle todo un estante na casa. Como dirían alí, nós seremos continxentes, pero os libros son necesarios.

Na imaxe, José Sazatornil, quizais contando que “aquí somos moi de Faulkner”.

Mimosas

Martes, 10 de Febreiro, 2015


POLA autoestrada, o amarelo das mimosas vaise intensificando; están na época, aínda que eu recordo anos en que xa as vía florecidas case por Reis. A primeira vez que as ves, pensas que é unha árbore moi linda: cheguei a ter ramallos na casa e mesmo no cadro de instrumentos do coche, aínda que é unha planta moi coñazo cando seca. Na autoestrada hai outra planta vistosa que tamén acabou no interior de moitas casas, a herba da Pampa. As dúas son especies invasoras e, ademais, de crecemento moi rápido: as primeiras mimosas vinas preto dos Peares; agora, xa case non teño que saír da casa para ulilas. As flores usan as cores por cuestión de supervivencia: para atraer polinizadores ou para disuadir inimigos. Mimosas e herbas da Pampa semella que usaron as cores para entrar nas casas e nos floreiros: pura imaxe. Diso saben bastante moitas mulleres de quen se espera que estean sempre lindas, aínda que leven 12 horas ininterrompidas traballando de pé: é un deses machismos sutís que nos arrodean. Estes meses de comezos de ano son de exaltación desa muller a quen se lle esixe ser (e lucir) vistosa: abonda con ver as alfombras vermellas (photocall) dos Globos de Ouro, os Goya ou os próximos Oscar. Por iso, non é de estrañar que xa haxa xente que loita contra este desfile de mulleres floreiro. Agardamos delas que estean sempre esplendorosas, como as mimosas, e iso é, ademais de irreal, inxusto.

Adelaida

Xoves, 2 de Outubro, 2014


A HISTORIA ou a vida teñen inesperadas querenzas circulares ou, mellor dito, cíclicas. Pénsoo recordando que cando cheguei a Lugo o primeiro libro que comprei foi ‘La lógica del vampiro’, de Adelaida García Morales. Acababan de presentalo na Feira do Libro de Madrid, pero a Lugo aínda tardou dúas ou tres semanas en chegar: xa ven o que cambiaron as cousas en 24 anos. E, por ese sentido cíclico das cousas, agora volven coincidirme os dous elementos: unha mudanza grande e García Morales, porque a escritora faleceu o pasado día 22. Eu chegara a ela a partir do cine, porque é a autora do relato largo no que se baseou Víctor Erice (a súa parella daquela) para esa obra mestra do cine que é ‘El sur’. Lin o libro (‘El sur seguido de Bene’) para saber como acababa a historia de Estrella Arenas (Icíar Bollaín). Agora, o meu amigo Franc di, diante dunha foto da miña casa, que ten “luz de domingo”. Aclárame que non o di pola película do insufrible Garci, senón pola novela de Pérez de Ayala na que se basea o director asturiano. Creo que a Pérez de Ayala aínda o estudan nalgún sito, pero en liñas xerais está tan esquecido como García Morales, que nos 90 era medianamente popular e premiada e no 2014 morreu sen pena nin gloria. Pero non hai de que preocuparse: dentro de cen anos igual alguén recupera as súas figuras e volven a ter sona. E é que, xa digo, a historia, a vida, a cultura son moi cíclicas.

No aire

Martes, 1 de Outubro, 2013

SEGURO que lles pasou iso de ir conducindo e ver aló lonxe unha aldeíña que ten  moi boa pinta. E quedas coas ganas de saber como se chama e, sobre todo, como se chega, non vaia ser que esteas a perder a posibilidade de coñecer a aldea máis pintoresca e linda do mundo. Atopas moreas de sitios como ese cando estás en movemento, sexa no coche ou nun transporte colectivo. Logo cabe a posibilidade de que deas sabido o nome do lugar, que vaias alí e que leves un chasco, aínda que a min xa me ten pasado o contrario: por exemplo, San Cristovo do Real (Samos) é máis lindo de preto que dende o coche. No avión é onde máis sucede, aínda que ás veces algún piloto simpático dáche indicacións: esa mancha branca á esquerda é O Courel; a cidade grande do fondo é Lugo. Voando, ocorréuseme que as ventás poderían ter un dispositivo de realidade virtual; xa saben: enfocas e Google dáche os datos do que enfocas. Outra opción é que todo núcleo de poboación, ao tempo que inza de luz o firmamento nocturno, proxecte no ceo o seu nome, para que se vexa ben nas nubes. Ti estarías voando sobre o deserto e verías á dereita unhas letras no ceo que dixeran ‘Oasis de Siwa’, por exemplo. O mellor, sen dúbida, é o que fan os veciños de Calabuch cando o científico ten que saír voando (Berlanga, 1956), que debuxan para el o nome da vila no aire con fogos artificiais, unha idea, abofé, máis cara que o canón de luz.

A realidade cinéfila

Martes, 21 de Maio, 2013


NA PÁXINA de hai dous domingos aludín a unha película surcoreana na que o protagonista era un asaltante que ninguén vía e que facía pequenos arranxos nas casas que ocupaba. O filme titulábase ‘Hierro 3′, emitiuno La 2 (por suposto) e recordoumo a recente vaga de roubos en Vilalba, na que algún ladrón deixou cousas esquecidas, como se fose un peculiar troco. E é que ás veces é a realidade a que imita o cine, quizais porque o cine é, no fondo, un espello da realidade. Por iso, as capas dos disfraces para nenos, en especial o de Supermán, levan a advertencia de que aquilo é un xoguete e non un artefacto para voar: cando se estreou a película de Richard Donner (1978) houbo varias tráxicas noticias de nenos que quixeron imitar ao superhome cun trapo. Estes días, nos que están de moda as noticias frikis ou truculentas, houbo unha que me recordou a eses alieníxenas comedores de ratos e tarántulas que nos invadían en ‘V’. Na prensa, outra nova recordou a Paíño, ese candidato á presidencia da Xunta coa cara e o corpo de Santiago Segura, que mentres era detido pola policía, por pedofilia, exclamaba que “a culpa é dos pais, que as visten como putas”. Algo de razón ten este personaxe de ‘Airbag’: a culpa é dos pais e da sociedade en xeral… porque consenten que a publicidade e a moda promovan as ‘Lolitas’, denominación para nenas con querenza de adultas nacido, por certo, dunha novela e popularizado (como ‘Rebeca’) por unha película. Mágoa que nesta Crise non teñamos, como en ‘Pulp fiction’, un señor Lobo que arranxe problemas.

Os sobrantes de Quentin

Mércores, 1 de Maio, 2013


ESA NOITE, o reprodutor sufriu un fallo e a película reiniciouse. E diante da tediosa perspectiva de andar buscando o punto exacto no que saltara, decidín ir durmir, aínda que (ou iso me dixeron ao día seguinte os que estaban comigo) só quedaran quince minutos do filme. Deume igual: non me interesou ver o final nin ao día seguinte nin nunca. Daquela, eu xa levaba un chisco maldicíndome por ter caído outra vez na trampa de ver unha película de Tarantino. E mentres me remexía no asento, incómodo, recordaba que non era a primeira vez que un filme do director de ‘Pulp Fiction’ me parecía longo de máis. Porque unha enxeñosa escena sobre hamburguesas, por exemplo, pode ser divertida a primeira vez, pero á oitava cansa. Lembro outros directores que necesitaban menos para contar as cousas, e houbo épocas nas que unha longametraxe estándar duraba 90 minutos escasos. Un tal John Ford, que fixo ‘western’ antes que Tarantino, era famoso pola súa obsesión por aforrar; era tan esaxerada que o levou, pola súa teima de non cambiar a cámara de sitio, a crear estraños enfoques (busquen planos nos que só aparecen as pernas de John Wayne). Iso non lle impediu ser un mestre, autor de películas que nunca aburren aínda que as vexas vinte veces. Cos minutos que lle sobran ao director de Tennessee, outros case darían feito unha filmografía enteira (Víctor Erice). Nos tempos de Ford a xente ía máis ao cine; nos de Tarantino pechan salas, como pasou este domingo en Lugo.

Tan coñecidos como o Quixote

Martes, 9 de Abril, 2013

ÁS VECES, Juan (da Redacción de Santiago) e eu ‘intercambiamos’ (dito con respecto) mortos: como entre el e eu hai unha xeración de diferenza, os famosos que coñecemos son diferentes: “Quen é esa Sylvia Kristel que me dis?” “E ese Phil Ramone?” Os últimos días tivemos bastante actividade fúnebre os dous: Poblet, Bigas, Montiel, Thatcher. Os tres últimos fanme recordar aquilo que lin, non sei onde, de que o mellor do Quixote é que non fai falta lelo para falar sobre el. Podes escribir algo sobre o cine sensual de Bigas Luna ou o erotismo que desprendía Sara Montiel sen ter visto ningunha película dos dous. O malo é que o director é, precisamente, o menos indicado para facelo, porque, por exemplo, eu empecei ‘Bilbao’ pensando que saía esa cidade e non hai nada máis lonxe da realidade. A peli, por certo, paréceme máis interesante e inquietante que a máis popular do seu director, ‘Jamón, jamón’, filme do que ás veces sospeito que o seu éxito está relacionado coa voluptuosidade xuvenil de Penélope Cruz. Para voluptuosa, Montiel en ‘El último cuplé’ ou, sobre todo, ‘Veracruz’. Alí facía o papel de latina explosiva que herdaron anos despois actrices como Eva Longoria ou Sofía Vergara, superando en parte o tópico. Da colombiana teño visto ben pouco, pero xa ven que iso non me impide escribir dela. Pola contra, de Thatcher hai toda unha xeración que si podemos escribir con coñecemento de causa.

A Thatcher e Sara

As dúas mulleres que foron morrer este 8 de abril fixéronme, en tempos, dubidar á hora de escribir. E cando redactaba esta columna para o xornal de papel, volveume pasar. E volvín a facerme unha vella reflexión sobre ese machismo case inapreciable que se esconde detrás da linguaxe. Porque a moitos lles tería parecido do máis normal que, na cuarta frase contando polo final, eu escribira ‘Sara’, así, sen apelido, sen máis (e fíxeno inicialmente). Pero ninguén entendería, por exemplo, que eu puxera ‘Juan José’, sen máis, ao referirme ao cineasta de ‘Bilbao’. O machismo inapreciable está en que haxa a quen lle pareza normal escribir ‘Soraya’ (Sáenz de Santamaría) pero non ‘Mariano’ (Rajoy). Pois o mesmo pasa ao escribir ‘La Thatcher’ (en castelán, que en galego é máis normal o artigo, tanto para home como para muller): ¿Ao que escribe ‘la Caballé’ pareceralle normal poñer ‘el Rajoy’? Sen dúbida, a mellor solución era a da miña avoa, que, como ese nome non estaba en cristián, dicía algo así como “a Margaret Cha esa”.

Por certo: houbo unha época en que eu tiña unha columna neste xornal titulada ‘Fumando escribo’. E si, o nome estaba inspirado nese tango (Viladomat e Garzo, 1922) que popularizou Saritísima en ‘El último cuplé’.

Presaxios e espectáculo

Martes, 17 de Abril, 2012


PODERÍA facer como os seguidores de Nostradamus e demais e tentar converter en presaxios as simples coincidencias. O primeiro sería, entón, cando o equipo de música da casa, ultimamente moi protestón, non recoñeceu o ‘No sólo de rumba vive el hombre’ (Albert Pla, 1992). Así que decidín probalo noutro reprodutor, o do coche. E mentres recollía o CD, vin (segundo presaxio) que na tele se anunciaba o pase de ‘Cazador blanco, corazón negro’, gran película de Clint Eastwood que recrea a rodaxe de ‘La reina de África’ e, sobre todo, a paixón cinexética de John Huston. E o sábado, cando escoitaba no coche ‘Carta al rey Melchor’, esa divertidísima canción monárquico-republicana (terceiro presaxio), deume por poñer a radio para saber que pasara no mundo, e foi así como souben do sorprendente accidente do Rei. Nese instante recordei unha frase, para enmarcar, que Eastwood di na película: “Vin a África a cazar un elefante porque é o único pecado que se pode cometer cunha licenza”. Neses primeiros boletíns informativos xa se albiscaba a polémica que se está a montar. E non a comparto totalmente. Porque isto, no fondo, non deixa de ser outro servizo do Rei ao Estado, xa que desta forma conseguiu que se fale del e non da posible intervención de España. Porque, imos ver, ¿o que lles pagamos ás casas reais, ás nobrezas de todo tipo, a Cristiano Ronaldo ou a Belén Esteban non é realmente para que dean espectáculo?